บทบาทของดิน

• ดินเป็นวัสดุที่ดูดซับธาตุอาหารพืช ซึ่งส่วนใหญ่เป็นแร่ดินเหนียวเพราะว่าจะมีอินทรียวัตถุที่ดูดซับธาตุอาหารไว้

• ในดินต้องมีจุลินทรีย์ที่เป็นตัวเปลี่ยนธาตุอาหารให้อยู่ในรูปที่พืชสามารถดูดไปใช้ได้ จุลินทรีย์จะกินธาตุอาหารก่อน และก็ตายแล้วจึงปลดปล่อยธาตุอาหารให้กับรากได้ เพราะว่ารากนั้นไม่สามารถแย่งกินธาตุอาหารกับจุลินทรีย์ได้

• ในดินจะรวมถึงการเป็นแหล่งน้ำ

• ดินเป็นแหล่งของออกซิเจน (O)

• ในดินเป็นโครงสร้างที่ให้รากพืชนั้นลงลึกและแผ่ขยายรากได้ เวลาพายุมาจะช่วยยึดรากพืชให้ต้านลมได้

ธาตุอาหารที่ใส่ในดินมีประจุทั้งหมด บางตัวอยู่ในรูปประจุบวก บางตัวอยู่ในรูปประจุลบ

 

          ดินจะมีประจุลบ ดินก็จะสามารถดูดธาตุอาหารที่เป็นไอออนบวกเอาไว้ให้ผิวของอนุภาคดินหรือพวกแร่ดินเหนียวได้ อีกทั้งดินเกิดจากหินที่ผุพังด้วย ในขบวนการสร้างดินมันมีประจุ ซึ่งระหว่างการสร้างแร่ดินเหนียวนั้น ธาตุ (Mg⁺²) ที่มีประจุบวกต่ำกว่า แล้วจะแทรกเข้าโครงสร้างแทนธาตุอลูมิเนียม (Al⁺³) ทำให้จำนวนประจุบวกลดลง และทำให้แร่ดินเหนียวมีประจุลบที่ไม่สะเทินเกินอยู่ ทำให้แสดงศักย์ไฟฟ้าลบสุทธที่ผิวดิน ประจุลบที่เกินอยู่ก็จะดูดไอออนบวกให้มาสะเทินกับแร่ดินเหนียว จึงมีคุณสมบัติการดูดไอออนบวกไว้ที่ผิวดินและก็จะมีไอออนบวกส่วนเกินซึ่งจะอยู่ในส่วนของสารละลายดิน(น้ำในดิน) แล้วก็อาจจะไหลตามน้ำไป จริงๆแล้วเราต้องการเก็บธาตุอาหารอยู่กับดินให้ได้นานที่สุด

          การดูดซับไอออนบวกของดินจะเพิ่มขึ้นก็ต่อเมื่อ

• มีปริมาณแร่ดินเหนียวเพิ่มขึ้น

• มีปริมาณอินทรียวัตถุเพิ่มขึ้น

• มีระดับ ph สูงขึ้น(ดินไม่เป็นกรด)

          การเกิดประจุลบส่วนเกินของดินมี 2 ประเภท

1. เป็นประจุลบประเภทถาวร จะเกิดมาตั้งแต่กระบวนการสร้างดิน(โดยธรรมชาติ)  มีค่าคงที่ขึ้นกับแร่ดินเหนียวหรือเนื้อดิน เกิดจากการที่ Mg⁺² เข้าแทนที่ Al⁺³ ในขั้นตอนการสร้างแร่ดินเหนียว

1. เป็นประจุลบที่มีค่าการเปลี่ยนแปลงขึ้นกับระดับ ph ของดิน เมื่อดินเป็นกรดมากๆ จะนำ H⁺ มาสะเทินประจุลบที่อยู่บริเวณผิวดินทั้งหมด ก็จะทำให้ดินสามารถดูดซับไอออนที่เป็นประจุบวกตัวอื่นได้น้อยลง (ประเภทนี้จะเปลี่ยนแปลงได้ถ้าเราเปลี่ยนค่า ph)

          การดูดซับไอออนบวกของแร่ดินเหนียว

          แร่ดินเหนียวมีลักษณะเป็นแผ่น แต่ละแผ่นเหมือนมีประจุลบเกินอยู่ที่ผิว ดังนั้นประจุลบจะถูกสะเทินด้วยไอออนบวก ดินเนื้อละเอียดจะสามารถดูดซับไอออนบวกได้มากกว่าดินเนื้อหยาบเพราะดินเนื้อละเอียดมีพื้นที่ในการดูดซับไอออนบวกที่เป็นธาตุอาหารได้มาก

          การดูดซับไอออนของอินทรียวัตถุ

          ผิวของฮิวมัสจะมีทั้งประจุบวกและประจุลบ ทำให้ฮิวมัสสามารถดูดธาตุอาหารได้ทั้งประจุบวกและประจุลบ การปรับ ph ของดินให้เหมาะสมก็จะทำให้อินทรียวัตถุหรือฮิวมัสดูดซับไอออนบวกได้มากขึ้น

ดินที่มีอินทรียวัตถุหรือฮิวมัสมากก็จะสามารถดูดซับธาตุอาหารที่มีไอออนบวกได้ดีกว่าดินที่มีฮิวมัสน้อย

 

          ดินเขตร้อนชื้นที่มีฝนตกชุกมานานเป็นดินที่มีความสมบูรณ์ต่ำ

• มีปริมาณธาตุอาหารพืชต่ำ เพราะถูกน้ำชะล้างไปหมด

• มีความเป็นกรดสูง

• ดินมีการดูดซับไอออนบวกได้น้อย เพราะแร่ดินเหนียวและอินทรียวัตถุหายไปหมดกับการชะล้างของฝนที่ตกลงมา

          จำเป็นต้องใช้ค่าวิเคราะห์ดินไหม

• ในเบื้องต้นควรที่จะวัดค่า ph ในดิน เพราะธาตุอาหารจะสมดุลหรือไม่นั้นจะขึ้นอยู่กับค่า ph และใช้ประเมินปริมาณการใส่ปูนหรือโดโลไมท์เพื่อเพิ่มระดับ ph

• ค่าวิเคราะห์ดินจะสะท้อนปริมาณธาตุที่มีอยู่ในดิน แต่ไม่ได้สะท้อนถึงการปลดปล่อยธาตุอาหารออกมาทันต่อความต้องการของพืช

• ค่าวิเคราะห์ดินจะไม่สามารถคำนวณออกมาเป็นอัตราปุ๋ย กก./ไร่ ได้

          แนวทางในการเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน

• เพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดิน เพื่อเพิ่มกำลังการดูดซับธาตุอาหารพืชได้มากขึ้น

• ใส่ปูนหรือโดโลไมท์เพื่อปรับเพิ่ม ph ของดินในขณะที่ดินเป็นกรด

          การใช้ประโยชน์อินทรียวัตถุตามระยะเวลาการย่อยสลาย